Account Payable Turnover คือ อัตราการหมุนเวียนเจ้าหนี้การค้า เป็นอัตราส่วนทางการเงินที่บอกจำนวนครั้งที่ธุรกิจชำระหนี้ในแต่ละรอบบัญชี ซึ่งใช้วัดความสามารถในการบริหารเจ้าหนี้การค้าและแสดงสัดส่วนที่มาของต้นทุนขายที่มีแหล่งเงินทุนมาจากการกู้ยืม
อัตราส่วน Account Payable Turnover (APT) จะเป็นการเปรียบเทียบระหว่างรายการบัญชี “ต้นทุนขาย” กับ “เจ้าหนี้การค้าของธุรกิจ” และมีหน่วยเป็น “เท่า”
ดังนั้นแล้วค่า Account Payable Turnover จึงเป็นค่าที่ควรมีค่าน้อยกว่า ซึ่งหมายถึงธุรกิจไม่จำเป็นต้องชำระหนี้บ่อยครั้งและไม่ต้องรีบหาเงินสดมาใช้ชำระหนี้ เนื่องจากธุรกิจสามารถยืดระยะเวลาชำระหนี้ได้นาน โดยอาจเป็นเพราะธุรกิจมีอำนาจต่อรองกับเจ้าหนี้การค้าที่สูงทำให้ได้รับ Credit Term ที่ค่อนข้างนาน
ในทางกลับกันค่าที่มากจะสะท้อนถึงการที่ใน 1 รอบบัญชีธุรกิจจ่ายชำระหนี้อยู่บ่อยครั้ง (และอาจจะบ่อยเกินไปในบางกรณี) ซึ่งมักเกิดขึ้นในกรณีที่ธุรกิจมีอำนาจต่อรองกับ Suppliers ที่เป็นเจ้าหนี้การค้าต่ำ ทำให้ไม่ได้รับ Credit Term ที่นานนัก
โดยในการวิเคราะห์ Account Payable Turnover เราจะนำไปใช้ในการเปรียบเทียบกับบริษัทที่ดำเนินธุรกิจแบบเดียวกัน คู่แข่ง ค่าเฉลี่ยของธุรกิจในอุตสาหกรรมเดียวกัน ตลอดจนผลการดำเนินงานในอดีตของตนเอง
ทำไมการไม่จ่ายหนี้บ่อยถึงเป็นเรื่องดี?
แม้ว่าการที่ธุรกิจไม่จ่ายหนี้ให้กับเจ้าหนี้การค้าบ่อย ๆ จะไม่ได้ทำให้หนี้น้อยลงแต่อย่างใด แต่การไม่จ่ายหนี้ในปัจจุบันหมายถึงการที่ธุรกิจจะยังคงมีเงินสดก้อนดังกล่าวอยู่
การถือเงินสดของธุรกิจจะช่วยให้ธุรกิจมีสภาพคล่องทางการเงิน (Financial Liquidity) ที่ช่วยให้ธุรกิจสามารถนำเงินจำนวนดังกล่าวไปใช้ประโยชน์อื่นก่อนได้ ไม่ว่าจะเป็น การเตรียมการผลิตในรอบต่อไป การขยายกำลังการผลิต การสั่งซื้อที่มากขึ้น ตลอดจนการใช้กับเรื่องอื่นที่มีความฉุกเฉินมากกว่า โดยที่ธุรกิจไม่จำเป็นต้องหาเงินสดจากแหล่งเงินทุนอื่นอย่างการกู้ยืมที่นำไปสู่ภาระดอกเบี้ยที่เป็นต้นทุนทางการเงิน
หรือในอีกความหมายหนึ่งคือ การไม่จ่าย = ลดภาระดอกเบี้ยที่อาจเกิดขึ้น และลดภาระในการรีบหาเงินมาจ่าย
ดังนั้นแล้ว จึงเป็นเรื่องดีที่ธุรกิจจะยืดระยะเวลาในการจ่ายหนี้ออกไป เพื่อรักษาสภาพคล่องระยะสั้น (และระยะกลาง) ของธุรกิจ
วิธีคำนวณ Account Payable Turnover
Account Payable Turnover สามารถคำนวณได้จากการนำรายการบัญชี “ต้นทุนขาย” หารด้วย “เจ้าหนี้การค้าเฉลี่ย” โดยจะคำนวณออกมาแล้วมีหน่วยเป็น “เท่า” หรือ “ครั้ง”
Account Payable Turnover = ต้นทุนขาย หรือ ซื้อเชื่อ ÷ เจ้าหนี้การค้าเฉลี่ย
ซึ่งรายการเจ้าหนี้การค้าเฉลี่ย (Average Account Payable) จะคำนวณมาจาก Average Account Payable = (เจ้าหนี้การค้าต้นงวด + เจ้าหนี้การค้าปลายงวด) ÷ 2
ตัวอย่างเช่น บริษัท finvestory มียอดขายในปีปัจจุบัน 90,000 บาท ในขณะที่มีเจ้าหนี้การค้าเฉลี่ย 15,000 บาท โดยปัจจุบันค่าเฉลี่ยของอุตสาหกรรมเดียวกันอยู่ที่ 10 เท่า
Account Payable Turnover จึงเท่ากับ 90,000 ÷ 15,000 = 6 เท่า ซึ่งหมายความว่าในรอบระยะเวลาบัญชีดังกล่าว บริษัท finvestory มีการจ่ายหนี้ให้กับเจ้าหนี้การค้า 6 ครั้ง
เมื่อนำไปเปรียบเทียบกับค่าเฉลี่ยของอุตสาหกรรมพบว่า Account Payable Turnover Ratio ของบริษัทมีค่าต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของอุตสาหกรรมเดียวกัน ซึ่งอาจสะท้อนได้ว่าบริษัทมีการบริหารเจ้าหนี้การค้าที่ดีกว่าบริษัทอื่น ๆ ในอุตสาหกรรมโดยเฉลี่ยด้วยเหตุผลบางประการที่คุณอาจจะต้องค้นหาเพิ่มเติม
และนอกจากนั้น จากอัตราส่วน Account Payable Turnover ยังแสดงให้เห็นว่า บริษัทมีต้นทุนขายจากสินทรัพย์มากกว่าการใช้หนี้สิน 6 เท่า
การหาว่าบริษัทจ่ายหนี้ทุกกี่วันด้วย Average Payment Period
นอกจากการใช้ Account Payable Turnover เพื่อหาว่าในแต่ละรอบบัญชีธุรกิจจ่ายหนี้ให้กับเจ้าหนี้การค้ากี่ครั้ง เรายังสามารถใช้อัตราส่วน Account Payable Turnover ในการหาว่าบริษัทจ่ายหนี้ทุกกี่วันโดยเฉลี่ยในรอบบัญชีนั้น ด้วยการนำจำนวนวันใน 1 รอบระยะเวลาบัญชีหารด้วยจำนวนครั้งที่จ่ายหนี้
จำนวนวันที่จะจ่ายหนี้ = 365 ÷ Account Payable Turnover
ดังนั้น จากตัวอย่างเดิมเราจะเห็นว่าบริษัท finvestory จ่ายหนี้ทุก 60.83 วัน หรือประมาณ 61 วัน หรือโดยเฉลี่ยบริษัทได้ Credit Term จากเจ้าหนี้การค้าประมาณ 61 วัน
โดยเราจะเรียกตัวเลขนี้ในการวิเคราะห์งบการเงินว่า “ระยะเวลาชำระหนี้เฉลี่ย (Average Payment Period)”
