เงินเฟ้อติดลบ คืออะไร?
เงินเฟ้อติดลบ คือ สถานการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อราคาสินค้าและบริการภายในประเทศลดลงมากกว่าเพิ่มขึ้น ส่งผลให้อัตราเงินเฟ้อ (Inflation Rate) เกิดการติดลบ แทนที่จะเป็นบวกเหมือนกับช่วงที่ราคาสินค้าและบริการเพิ่มขึ้น
อัตราเงินเฟ้อติดลบ (Negative Inflation Rate) เป็นสิ่งที่สามารถเกิดขึ้นได้เมื่อมีสินค้าและบริการส่วนเกินในระบบเศรษฐกิจและความต้องการซื้อไม่เพียงพอ ทั้วหมดส่งผลให้ราคาสินค้าลดลง
ทั้งนี้ การที่เงินเฟ้อติดลบจะดีหรือไม่ดีต่อเศรษฐกิจนั้นขึ้นอยู่กับสถานการณ์และบริบทเฉพาะ โดยผลกระทบเชิงบวกที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ การใช้จ่ายของผู้บริโภคที่เพิ่มขึ้น ภาระหนี้ลดลง และการส่งเสริมการลงทุนจากภายนอก
แต่โดยส่วนใหญ่การที่เงินเฟ้อติดลบจะมาจากภาวะเศรษฐกิจที่ชะลอตัว ส่งผลให้ความต้องการซื้อของผู้ซื้อในระบบเศรษฐกิจน้อยลง จนส่งผลให้ผู้ขายจำเป็นต้องลดราคาสินค้าลงเพื่อดึงดูดผู้ซื้อ ซึ่งมักจะส่งผลกระทบเชิงลบต่อระบบเศรษฐกิจ
โดยผลกระทบเชิงลบต่อเศรษฐกิจจากภาวะเงินเฟ้อติดลบ คือ การที่มูลค่าของเงินจะเพิ่มขึ้นตามเวลาตามอัตราติดลบของเงินเฟ้อ ด้วยเหตุดังกล่าวผู้ที่มีเงินก็จะถือเงินสดมากขึ้น ไม่ลงทุน ไม่ใช้จ่าย เพราะการปล่อยเงินเอาไว้เฉย ๆ ทำให้เงินมีมูลค่ามากขึ้น ส่งผลให้ในระยะยาวก็จะยิ่งทำให้ความต้องการซื้อของผู้ซื้อในระบบเศรษฐกิจน้อยลงอีกวนไปเรื่อย ๆ จนเศรษฐกิจถดถอยในที่สุดหากไม่มีการจัดการอย่างเหมาะสม
ผลกระทบของเงินเฟ้อติดลบต่อเศรษฐกิจจึงขึ้นอยู่กับความสามารถของรัฐบาลและธนาคารกลาง (Central Bank) ในการจัดการสถานการณ์ดังกล่าวอย่างมีประสิทธิภาพ
กล่าวคือ เงินเฟ้อติดลบอย่างต่อเนื่องโดยส่วนใหญ่จึงมักเป็นสัญญาณของการถดถอยทางเศรษฐกิจ ที่บ่งบอกถึงการชะลอตัวของเศรษฐกิจและลดความเชื่อมั่นของผู้บริโภคและภาคธุรกิจ ซึ่งเป็นผลลบต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจ
เงินเฟ้อติดลบเกิดขึ้นเมื่อไหร่
เงินเฟ้อติดลบ (Negative Inflation) จะเกิดขึ้นเมื่อระดับราคาสินค้าและบริการทั่วไปในระบบเศรษฐกิจลดลง ซึ่งนำไปสู่อัตราเงินเฟ้อติดลบ โดยพื้นฐานปัจจัยที่สามารถนำไปสู่อัตราเงินเฟ้อติดลบในระบบเศรษฐกิจ ได้แก่:
การผลิตมากเกินไป (Overproduction): การผลิตสินค้าและบริการที่มากเกินไปเมื่อเทียบกับอุปสงค์ที่ต่ำ (Weak Demand) สามารถทำผู้ขายลดราคาลงเพื่อให้สินค้าของตนน่าดึงดูดยิ่งขึ้น
การลดลงของราคาสินค้าโภคภัณฑ์: การลดลงของราคาวัตถุดิบ อย่างเช่น น้ำมันและก๊าซธรรมชาติ อาจส่งผลให้ราคาสินค้าอุปโภคบริโภคลดลงและส่งผลให้อัตราเงินเฟ้อติดลบ
การดำเนินการของธนาคารกลาง: ธนาคารกลางสามารถใช้นโยบายการเงิน (Monetary Policy) อย่างเช่น การลดอัตราดอกเบี้ย เพื่อเพิ่มปริมาณเงิน และการกระตุ้นเศรษฐกิจ ซึ่งอาจนำไปสู่การลดลงของราคาสินค้าและบริการ
ภาวะถดถอยทางเศรษฐกิจ (Economic Recession): ในช่วงภาวะเศรษฐกิจถดถอยความต้องการของผู้บริโภคลดลง และบริษัทต่าง ๆ อาจตอบสนองด้วยการลดราคาเพื่อกระตุ้นยอดขาย ทั้งสองปัจจัยทำให้ราคาสินค้าลดลงและนำไปาสู่อัตราเงินเฟ้อติดลบ
