หลักราคาทุน คืออะไร?
หลักราคาทุน คือ การประเมินมูลค่าทรัพย์สินด้วยราคาทุน เป็นหลักการบัญชีพื้นฐานที่กำหนดให้สินทรัพย์บันทึกด้วยต้นทุนเดิมที่ได้สินทรัพย์นั้นมาโดยไม่คำนึงถึงมูลค่าตลาดปัจจุบันหรืออัตราเงินเฟ้อของสินทรัพย์ดังกล่าว
กล่าวคือ หลักราคาทุน (Historical Cost Principle) เป็นการบันทึกบัญชีสินทรัพย์ของกิจการด้วยราคาที่ได้ทรัพย์สินมา แทนที่จะใช้ราคาปัจจุบันของทรัพย์สิน
ตัวอย่างเช่น ถ้าหากบริษัทซื้อที่ดินมาในราคา 8 ล้านบาท ก็จะบันทึกบัญชีที่ดินด้วยราคาทุน 8 ล้านบาท และแม้ว่าเมื่อเวลาผ่านไปราคาที่ดินเพิ่มเป็น 88 ล้านบาท ราคาที่ดินที่แสดงอยู่ในงบแสดงฐานะการเงินด้วยหลักราคาทุนก็จะยังคงแสดง 8 ล้านบาทเท่าเดิม
หลักราคาทุน (Cost Principle) มีประโยชน์ในการทำให้ต้นทุนมีความสม่ำเสมอกันในทางบัญชี ซึ่งทำให้การเปรียบเทียบงบการเงินในช่วงเวลาที่แตกต่างกัน (หรือแม้กระทั่งต่างบริษัท) สามารทำได้ง่าย
อย่างไรก็ตาม หลักราคาทุน (Cost Principle) ก็มีข้อจำกัดที่สำคัญอยู่ คือ เมื่อไม่คำนึงถึงการเปลี่ยนแปลงมูลค่าของสินทรัพย์เมื่อเวลาผ่านไป ทำให้มูลค่ารายงานของสินทรัพย์ในงบการเงินอาจไม่สะท้อนมูลค่าตลาดในปัจจุบัน ซึ่งอาจทำให้ยากต่อการประเมินมูลค่าที่แท้จริงของทรัพย์สินบริษัท
นักลงทุนควรระวังอะไรจากหลักราคาทุน
ในมุมมองของนักลงทุน จริงอยู่ที่หลักราคาทุน (Cost Principle) สามารถให้ข้อมูลที่มีค่าเกี่ยวกับฐานะทางการเงินของบริษัทและความง่ายในการเปรียบเทียบ แต่สิ่งสำคัญคือต้องตระหนักถึงข้อจำกัดของหลักราคาทุน
ตัวอย่างเช่น หลักราคาทุนอาจไม่สะท้อนถึงมูลค่าตลาดปัจจุบันของสินทรัพย์ของบริษัท ถ้าหากสินทรัพย์มีมูลค่าเพิ่มขึ้น (หรือลดลง) หลังจากที่ได้มา ซึ่งอาจทำให้ประเมินมูลค่าที่แท้จริงของสินทรัพย์ของบริษัทได้ยาก และอาจทำให้มูลค่าสุทธิโดยรวมของบริษัทต่ำกว่าความเป็นจริง
นอกจากนี้ หลักราคาทุนไม่ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโอกาสในอนาคตของบริษัทหรือรายได้ที่อาจเกิดขึ้น นักลงทุนควรพิจารณาปัจจัยอื่นประกอบ อย่างเช่น แนวโน้มการเติบโตของบริษัท แนวโน้มอุตสาหกรรม แนวโน้มของการแข่งขัน และข้อมูลอื่น ๆ ที่สะท้อนมูลค่าปัจจุบัน เพื่อประเมินศักยภาพในการทำกำไรในอนาคต
